ISIPIN mo ang isang mundo kung saan bawat kilos mo, bawat desisyon mo, ay may nakatagong mga patakaran. Mga patakaran na maaaring magbigkis sa’yo sa kadena o magpalaya sa’yo. Ito’y hindi kwento ng isang dystopian na nobela; ito ang realidad ng ating sistemang legal.

Ngayon, tanungin mo ang sarili mo: “Tunay ba na alam ko ang mga patakarang ito?” Ang tanong na ito ay ang iyong paanyaya sa kamalayan.

Relaks ka muna, at samahan mo akong tuklasin ang mundo ng pag-aaral ng batas.

Ang Personal na Pagkagising

Alam mo, dumaan din ako sa landas ng kamangmangan. Ang una kong trabaho ay sa isang bantog na multinasyunal na kumpanya sa Rockwell, Makati. Kahanga-hanga ang tanawin mula sa aking opisina, pero ang tanawin ng Ateneo Law School ang laging pumupukaw sa aking isipan tuwing coffee break. “Paano kung nag-aral ako ng batas?” Hindi lang ito simpleng katanungan; ito’y tawag para sa mas malalim na pag-unawa sa buhay.

Di lumaon, iniwan ko ang aking komportableng trabaho at sumabak sa law school, sabay na hinaharap ang trabaho sa umaga at pag-aaral sa gabi. Isa itong laban, isang walang humpay na pagsusumikap. Sabi nga ni Plato, “Ang sukatan ng tao ay kung ano ang kanyang gagawin sa kapangyarihan.” Hinangad ko ang kapangyarihan ng kaalaman, hindi lang para ayusin ang aking buhay kundi para muling hubugin ito.

Bakit Kailangan Mag-aral ng Batas?

Sa unang araw ko sa law school, napagtanto ko na ang batas ay hindi lang tungkol sa mga high-profile na kaso o drama sa korte; ito’y tungkol sa pag-unawa sa ‘mga patakaran ng laro’ ng buhay. Pitong taon ang lumipas, lalo ko lang itong napagtantong totoo. Ang batas ang tela na nagbubuklod sa lipunan, isang kumplikadong sayaw ng karapatan, responsibilidad, at kahihinatnan.

Dapat maranasan ng lahat ang paglalakbay na ito kahit minsan. Hindi ito tungkol sa pagsusuot ng itim na toga kundi sa pag-armas sa sarili mo ng kaalaman para malusutan ang kumplikadong laro ng buhay.

Sabi nga ni Seneca, “Ang swerte ay nangyayari kapag ang paghahanda ay nakatagpo ng oportunidad.” Ang pag-aaral ng batas ay ang paghahandang iyon, na nagpapagalaw sa gulong ng swerte sa iyong pabor.

Ang Praktikalidad ng Batas sa Araw-araw na Buhay

Maging praktikal tayo; ang batas ay hindi lang para sa korte. Para ito sa mga kalsada, opisina, tahanan, at saanman. Mula sa pag-alam ng iyong mga karapatan sa isang random na checkpoint hanggang sa pag-unawa sa mga nuances ng property regimes sa kasal, ang batas ay may kinalaman sa bawat aspeto ng ating buhay.

Sa panahon ng teknolohiya, ang kamangmangan ay hindi na kaligayahan; ito ay isang kapansanan. Sabi nga ni Sun Tzu sa ‘The Art of War,’ “Kung kilala mo ang kaaway at kilala mo ang iyong sarili, hindi mo kailangang katakutan ang resulta ng isang daang laban.”

Tandaan mo na ito’y hindi konklusyon kundi isang imbitasyon. Isang imbitasyon para magpatuloy sa paggalugad, pagtatanong, at pag-unawa. Ang pag-aaral ng batas ay higit pa sa isang disiplina.

Kaya, hinahamon kita: gawin ang unang hakbang, kuwestiyunin ang mga pamantayan, at armasan ang iyong sarili ng kaalaman. Habang nag-uumpisa ang paglalakbay, makikita mong lumuluwag ang mga kadena, luminaw ang landas, at may bagong kapangyarihan sa loob mo ang sumisibol. Ito’y hindi lang aking paglalakbay; iyo rin ito. Sama-sama nating buksan ang mga pahina ng batas at buhay.