SA madilim na daigdig ng Barangay Camp 7, isang masamang kwento ang nakalas—ang isang nakakakilabot na alamat ng panloloko, kasakiman, at pang-aabuso sa tiwala ng publiko. Ang dating Barangay Captain Constancio Danao at Treasurer Romel Beltran, dating itinuturing na mga tagapamahala ng kanilang komunidad, ay hinatulan ng Sandiganbayan dahil sa panggagantso sa proseso ng bidding, na iniwan ang nakakabahaging tinig sa mga pasilyo ng katarungan. Habang hinihintay natin ang mabangis na kaso na ito, hayaan nating magsilbing mabagsik na babala sa lahat ng opisyal ng barangay, dahil ang kamangmangan sa batas ay hindi magliligtas sa kanila mula sa naghihintay na mga kuko ng batas.

Ang hatol ng Sandiganbayan ay nakakabagabag sa mga pinagmumultuhang pook, na nagpatibay sa hatol na katiwalian ng Baguio City Regional Trial Court. Maingat na ipinakita ng prosekusyon ang isang kumplikadong pagkabigjis-bigkis ng katiwalian:

1. Binigyan ni Beltran at Danao ng kontrata nang walang pre-bid na pagpupulong.

2. Ang abiso at imbitasyon sa bidding ay pinaandar nang palihim ni Beltran, iniiwasan ang Bids and Awards Committee (BAC) Secretariat.

3. Ang mga miyembro ng BAC ay walang kamalay-malay sa proyektong ito hanggang sa buksan ang mga bid.

“Sa simula pa lang, kinakailangang bigyang-diin na ang hindi mapag-aalinlanganan ebidensya sa talaan ay nagtatatag to ng masamang hangarin at paglabag sa batas sa mga aksyon ng mga akusado,” pahayag ng Sandiganbayan. Si Danao at Beltran, tulad ng mga masamang anino, ay labag sa batas na nag-angkin ng mga tungkulin na nararapat sa Barangay Camp 7’s BAC. Sila ay nag-manipula ng proseso ng pagkuha at pagpaluwal nang walang kumpletong kapangyarihan, na nagpapakita ng malinaw na panlilinlang upang bigyan ng kontrata ang J&J.

Ang ito ay isang paghayag na nakabalot ng dilim na sina Danao at Beltran ay umangkin ng katungkulan para sa pag-angkat na labas sa kanilang kapangyarihan. Ang korte ay may nakakatakor na pahayag na ang BAC, hindi si Beltran, ang may awtoridad na magpaskil ng paanyaya na mag-bid sa PhilGEPS. Lalong dumidilim ang anino habang inilantad ng korte ang panggagantso na nagresulta sa Barangay Camp 7 na hindi natanggap ang mga kunwari’y mga na biniling bagay, kung saan ang pirma ng saksi ng prosekusyon na si Angelina Ramos ay napeke sa mga kritikal na dokumento.

Si Ramos, isang biktima ng nakapangangamba na pandaraya, nangahas na magaampa ng administratibo at kriminal na kaso laban kay Danao at Beltran sa Office of the Ombudsman. Ang malupit na pahayag na ito ay nagdadagdag sa kilabot ng isang pamemeke na lumampas sa hangganan ng moralidad at legalidad..

Sa kanilang desperadong pagtatangkang tubusin ang nagawang kasalanan, inilahad nina Danao at Beltran ang mahina nilang argumento. Inihayag ni Danao na hindi siya kasali sa proseso ng bidding, iginiit na sumang-ayon lamang siya sa resolusyon na nagmumungkahig aprobahan ang kumpanyang nakakuha ng kontrata, at hindi sa resolusyon na nagbibigay ng kontrata. Si Beltran, sa kanyang bahagi, ay nagtatangkang magtago sa pagturing na regular ang mga nagawa, nangatwiran na ang kanyang pirma sa disbursement voucher at cheque ay dapat hindi pinaghihinalaan.

Ang Sandiganbayan, hindi sumusuko sa paghahanap ng katarungan, mariing itinanggi ang mga mahina at walang bisa na argumento. “Talaga naman, ang mga akusado ay hindi karapat-dapat sa mabuting kalooban (good faith) batay sa mga pangyayari sa kaso na ito,” pahayag ng korte. Sa pagkakataon na ang mga akusadong nag-aapela ay hindi nagetestigo at nagbigay ng tamang dahilan sa kanilang mga kilos, ipinapaabot ng korte ang kakulangan ng ebidensiya upang suportahan ang anumang konklusyon ng mabuting kalooban, lalo na’t sa harap ng mga kahinaan na ipinakita ng mga testigo ng pagsasakdal..

Ang nakakakilabot na mensahe ay naglalakip: Ang Republic Act 9184, ang Batas sa Pangangalakal ng Pilipinas, ay dapat maging matibay na ilaw na mag-uudyok sa mga opisyal ng barangay na lumayo mula sa kalaliman ng katiwalian. Ang kamangmangan sa batas ay hindi isang pambansang dambana; iniuutos ng batas ang mahigpit na pagsunod. Ang isang pampublikong opisina ay isang pampublikong tiwala, at ang mga nagtatraydor sa tiwalang ito ay dapat harapin ang nakakatakot na mga kahihinatnan ng kanilang masamang layunin.

Upang palayasin ang masamang kapangyarihan ng katiwalian sa antas ng barangay, isang malakas na panawagan para sa masusing pagpapatupad ng Republic Act 9184 ay umuugma sa nakakakilabot na hangin. Dapat maging mapanagot ang mga opisyal ng barangay na bantayang mabusisi ang pondo ng bayan, tiyakin na ang proseso ng pangangalakal ay malinis at walang bahid ng anumang uri ng panlilinlang.

Sa pagdaloy ng malamig na hangin ng katarungan sa mga daan-daang lansangan ng pamamahala, ituring nawa ito bilang isang nakakakilabot na aral sa lahat ng opisyal ng barangay: ang batas ay isang walang kapagurang puwersa, at yaong mga sumasayaw sa dilim ng katiwalian ay haharap sa isang nakakatakot na pag-uusisa. Sundin ang batas, puksain ang ugat ng katiwalian, at hayaang mananaig ang katarungan. Ang multo ng katiwalian ay dapat ng malupig, at ang masilayan na liwanag ng pananagutan ay dapat sumibol sa kadiliman na nagbabanta sa kabanalan ng pagsisilbi sa publiko.