IBINUNYAG ni Senate President Francis “Chiz” G. Escudero nitong Huwebes, Oktubre 10, 2024, ang panawagan ng Department of National Defense (DND) sa Kongreso na amyendahan ang mga batas ng bansa ukol sa espionage upang magamit din ito kahit sa panahon ng kapayapaan lalot mainit na mainit ang ugong ng pag-e-espiya ng Tsina sa ating bansa.

Ibinahagi ni Escudero ito sa “Kapihan sa Senado” press conference, kasunod ng mga nangyaring pag-uusap nila ni DND Secretary Gilbert Teodoro.

Ang panawagan para sa pagbabago sa anti-espionage law ay tinalakay matapos ang mga alegasyon na inuugnay ang napatalsik na mayor ng Bamban, Tarlac na si Alice Guo sa mga aktibidad ng espionage ng Tsina. Si Guo, na nasasangkot sa iba’t ibang kontrobersyal na kaso kabilang ang human trafficking, ay inakusahan ng pagiging espiya ng Tsina ng isang lider ng sindikato na si She Zhijiang, na kasalukuyang nakakulong sa Thailand.

Paulit-ulit na itinanggi ni Guo ang mga alegasyon na ito, ngunit muling nagbigay ng pangamba ang isyu sa dayuhang espiya sa loob ng bansa, partikular sa koneksyon nito sa Philippine Offshore Gaming Operators (POGOs).

Ipinaliwanag ni Escudero na sa kasalukuyang batas, ang mga probisyon laban sa espionage sa Revised Penal Code ay naipapatupad lamang sa panahon ng digmaan.

Ayon sa Senate Chief, layunin ni Secretary Teodoro na palawakin ang saklaw ng batas upang matiyak na ang mga aktibidad ng espionage ay maaaring usigin kahit sa panahon ng kapayapaan at upang managot ang mga nasa likod ng pang e espiyang ginagawa sa ating bansa sa kasalukuyan.

“Sila [ang DND] ay nais mag-focus sa dalawang bagay. Una, ano ang mga probisyon ng batas na ito na dapat nating ipatupad sa panahong walang digmaan? Kapayapaan at hindi lamang sa digmaan. At ikalawa, panahon na upang i-kategorya natin ang mga dokumento, impormasyon, kaalaman ng ating pamahalaan. Ano ang sekreto, ano ang top secret, ano ang pambansang seguridad? Ano ang hindi dapat ilabas?” pahayag ni Escudero.

Binibigyang-diin din ni Escudero ang pangangailangan ng isang legal na balangkas ukol sa pag-classify ng mga sensitibong impormasyon. “Sa ngayon, ang lahat ng ito ay saklaw lamang ng isang joint memorandum circular at walang batas na sumasaklaw sa mga alituntunin at patakaran kaugnay ng sekreto, top secret, at mga parusa kapag inilabas ang impormasyong itinuturing nang top secret,” dagdag niya.

Binanggit din ni Escudero na nirepaso na ng DND ang anti-espionage bill na inihain ni Senate President Pro Tempore Jinggoy Estrada, na naglalayong gawing moderno ang mga hakbang ng bansa ukol sa espionage. Ayon kay Escudero, nais ng DND na magdagdag ng mga probisyon upang higit pang palakasin ang batas at mas epektibong tugunan ang mga makabagong banta ng espiya, lalo na mula sa mga dayuhang ahente na kumikilos kahit sa panahon ng kapayapaan.

Ang mga iminungkahing amyenda ay nagpapakita ng lumalaking pagkilala sa mga panganib na dulot ng espionage, hindi lamang sa mga military conflicts kundi pati na rin sa mga economic at political arenas sa panahon ng kapayapaan. Sa pagdami ng ulat ukol sa cyber-attacks, dayuhang panghihimasok, at mga komplikadong relasyon ng mga international businesses tulad ng POGOs, nakikita ng mga mambabatas ang pangangailangang palakasin ang depensa ng bansa laban sa mga aktibidad ng espionage.

Ang pagtulak para sa mga pagbabago sa batas ay kasunod din ng nagpapatuloy na imbestigasyon ng Senado sa mga aktibidad ni dating Mayor Guo at ang kontrobersyal na industriya ng POGO. Ang mga alegasyon na inuugnay si Guo sa intelligence operations ng Tsina ay nagdulot ng pag-aalala sa kung paano maaaring magamit ang sektor ng POGO upang mabahala ang pambansang seguridad.

Pinangungunahan ni Senador Risa Hontiveros ang pagsisiyasat sa papel ng mga dayuhan sa mga industriya sa Pilipinas tulad ng POGOs at ang mas malawak na epekto nito sa pambansang seguridad. Sa mga nakaraang pagdinig sa Senado, nabunyag na si Guo ay sinasabing nakatanggap ng tulong mula sa mga operatiba ng intelligence ng Tsina, kahit na itinanggi niya ang anumang kaugnayan sa espionage.

Nagpahayag din si Senador Ronald “Bato” dela Rosa ng pagkabahala ukol sa umano’y mga dayuhang ahente na sinusubukang idamay ang mga pangunahing pigura sa politika ng Pilipinas, kasama na ang sarili niya at dating pangulong Rodrigo Duterte, sa mga kontrobersiyang may kaugnayan sa POGO.

Habang nagpapatuloy ang mga imbestigasyon, inaasahan na ang mga iminungkahing amyenda sa espionage law ay makakakuha ng suporta sa Kongreso. Ipinahayag ni Escudero ang kanyang optimismo na tutugon ang lehislatura sa mga rekomendasyon ng DND at magsusumikap upang i-update ang mga hakbang ng bansa para sa seguridad.

“Kailangang tiyakin natin na ang ating mga batas ay sapat na matatag upang maprotektahan ang ating bansa mula sa mga banta, hindi lamang sa panahon ng digmaan kundi pati na rin sa panahon ng kapayapaan,” pagtatapos ni Escudero.