SA paglilinaw ng hamog ng kawalan ng katiyakan, lumilitaw ang mabagsik na katotohanan ng isang bansang nakikipagbuno sa kanyang nakaraan, ang pulso ng mga Pilipino ay umugong ng palakas ng palakas. Sa isang kamakailanang pahayag ng Social Weather Stations (SWS), isang maapoy na pagbabago sa pulso ng publiko ang lumitaw, nagbabadya ng isang bagong pagpapasiya para sa pananagutan at katarungan. Ang mariing boses ng mga Pilipino, na umalingawngaw sa buong kapuluan, ay humihiling ng pagsusuri sa pinakamadilim na kabanata ng kampanya ng administrasyong Duterte laban sa ilegal na droga.

Sa mga sagradong silid ng katarungan, kung saan ang kahalagahan ng mga tinig ng nakaraan ay umuugong, ang isang ilaw ng pag-asa ang kumisap sa gitna ng mga anino. Ang pagsusuring isinagawa ng SWS, na may maselan na katiyakan, ay nagsisilbing hudyat ng pagbabago, naglalantad ng isang kabigha-bighaning katotohanan: ang 53 porsiyento ng mga respondente ay umaayon na dapat suriin ng International Criminal Court (ICC) ang mga pagpatay na may kaugnayan sa droga sa panahon ng rehimen ni Duterte. Ang makasaysayan na sandaling ito, na minarkahan ng pag-angat sa suporta, ay nagsasagisag ng isang kolektibong pagnanasa para sa katotohanan at pananagutan.

Samantalang ang anino ng kawalan ng pananagutan ay lumilitaw, maliwanag na ang mga alon ng pampublikong opinyon ay nagbabago. Ang dating Pangulong Duterte, na minsanang mahigpit na niyakap ng paghanga, ngayo’y natatagpuan ang sarili sa mga krusada ng pagkalaos. Ang lumalakas na boses ng pagtutol, na lalong pinalakas ng mga hiyaw ng mga pinapahirapan at pinagsasamantalahan, ay nagbabalita ng pagtutuos na matagal ng hinihintay. Ang pagsusuri ng SWS, isang patunay sa pag-unlad ng kamalayan ng mga Pilipino, ay nagsisilbing isang malakas na panawagan para sa pagbabago.

Sa gitna ng napakagulong tanawin ng pulitika sa Pilipinas, kung saan ang mga alyansa ay nagbabago-bago tulad ng mga buhangin sa disyerto, hindi maaaring balewalain ang mga implikasyon ng malakas na pagbabago sa damdaming pampubliko. Ang pag-angat ng katarungan, na pumapangibabaw sa ating pagkakaiba-iba, ay nag-aanyaya sa administrasyong Marcos na harapin nang diretso ang banta ng pananagutan. Sa kabila ng retorika ng pagtutol, na pinasigla ng mga mabagsik na hangin ng pampulitikang kagyatan, ang panawagan para sa pakikipagtulungan sa ICC ay lumalakas sa araw-araw.

Sa talaan ng kasaysayan, kung saan ang mga gawa ng mga tao ay nakaukit sa tela ng panahon, ang hustisya ay tumatayo bilang isang di-nababagong puwersa, hindi tinatablan ng mga kapritso ng kapangyarihan. Tungkulin ng mga nasa kapangyarihan na dinggin ang tawag ng katarungan, tanggapin ang aninaw at pananagutan bilang mga batong panulok ng isang masiglang demokrasya. Ang anino ng kawalan ng pananagutan, nagbabadya nang malakas sa kalangitan, ay dapat puksain sa pamamagitan ng nagkakaisang mga pagsisikap upang itaguyod ang batas at kaayusan.

Habang tayo ay nakatayo sa bangin ng pagbabago, huwag nating kalimutan ang mga daing para sa hustisya ng mga biktima na umaalingawngaw sa mga pasilyo ng kapangyarihan. Ang sambayanang Pilipino, na matatag sa harap ng kahirapan, ay humihiling ng walang iba kundi ang buong lawak ng pananagutan. Tungkulin ng administrasyong Marcos na dinggin ang kagustuhan ng taong bayan, talikuran ang mga tanikala ng kawalan ng pananagutan, at yakapin ang landas ng kabutihan.

Sa huling pagsusuri, ang pagtatasa ng SWS ay nagsisilbing malinaw na panawagan para sa hustisya, na umaalingawngaw sa buong kahabaan at lawak ng kapuluan. Huwag tayong manghina sa ating paghahangad ng katotohanan, ni mag-alinlangan sa ating kapasyahan na itaguyod ang mga prinsipyo ng demokrasya. Sapagkat sa pamamagitan lamang ng hudyat ng hustisya lilitaw ang Pilipinas na mas malakas at mas matatag kaysa dati.

Nawa’y umalingawngaw ang mga tinig ng katarungan sa buong kapanahunan, na gumabay sa atin tungo sa isang mas maliwanag na bukas, kung saan ang pananagutan ang naghahari, at ang pamamahala ng batas ay nananaig.