SA isang nakagugulat na pagbubunyag, inihayag ni dating tagapagsalita ng pangulo na si Harry Roque ang isang nakakagambalang “gentleman’s agreement” sa pagitan ng Pilipinas at Tsina, na isinaayos noong malungkot na panunungkulan ni Rodrigo Duterte. Ayon kay Roque, ang kasunduang ito ay nakagapos sa Pilipinas, na ipinagbabawal na magsagawa ng mga mahahalagang pagkukumpuni sa BRP Sierra Madre sa Ayungin Shoal, na nagiging sanhi ng pagkaunsiyami ng ating himpilan ng militar sa isang sira-sirang kondisyon.

Ang kapangahasan ng Tsina na ipaggiitan ang gayong hindi nagbubuklod at hindi legal na kasunduan sa Pilipinas ay kapintasan sa ating soberanya. Ang mga pahayag ni Roque, bagama’t hindi karaniwang tapat, ay nagbubunyag ng mapanlinlang na katangian ng mga uri ng pagmamanipula ng Tsina sa rehiyon.

Lubos na kasuklam-suklam na ang Tsina, na lumakas ang loob sa hindi napigilang pagpapalawak na hangarin nito, ay gagawa ng mga taktika ng pangungutya para sirain ang integridad ng teritoryo ng Pilipinas. Ang paniwala na ang isang soberanong bansa ay kailangang yumukod sa harap ng isang higanti tulad ng Tsina, na humihingi ng pahintulot para magsagawa ng pangunahing pagpapanatili sa sarili nitong teritoryo, ay isang malubhang kawalan ng katarungan.

Ang pagkondena ni Roque sa mga aksyon ng Tsina ay nararapat, ngunit ang kanyang paninindigan na sumuko sa kagustuhan ng Tsina ay lubhang may kapintasan. Ang kanyang mungkahi na iwanang sira-sira ang BRP Sierra Madre, upang patahimikin lamang ang Tsina at maiwasan ang pagpukaw ng galit nito, ay isang malabnaw na pagsuko sa paniniil. Ang pagbibigay prayoridad sa pansamantalang pagpapakundangan kaysa sa pangmatagalang pagtatanggol ng ating kasarinlan ay isang pagtataksil sa ating pambansang interes.

Bukod pa rito, ang pagpapahayag ni Roque na baka hindi itaguyod ni Pangulong Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr. ang nakakasuklam na kasunduang ito ay isang mahinang palusot upang ilihis ang sisi. Ang katungkulan ay hindi nakasalalay sa mga indibidwal na personalidad kundi sa kabuuang pamahalaan na pangalagaan ang soberanya at dignidad ng ating bansa.

Kailangang igiit ng Pilipinas, sa ilalim ng pamumuno ni Pangulong Marcos Jr., ang mga karapatan nito sa South China Sea nang walang pag-aalinlangan. Dapat nating tanggihan ang anumang pagtatangka ng Tsina na idikta ang mga tuntunin ng ating pakikipag-ugnayan sa ating sariling mga karagatan. Dumating na ang panahon para bawiin ng Pilipinas ang kanyang kasarinlan, upang manindigan laban sa mga taktika ng pangungutya ng isang mapang-aping rehimen.

Sa paglalayag natin sa magulong karagatang ito, huwag nating kalimutan ang mas malaking layunin: kapayapaan at katatagan sa South China Sea. Ito ay makakamit lamang sa pamamagitan ng diplomatikong diyalogo, na isinasagawa sa ilalim ng pangangalaga ng internasyonal na batas at paggalang sa mga karapatan ng soberanya. Ang Pilipinas at Tsina ay dapat bumalik sa talahanayan ng negosasyon bilang magkapantay, na may paggalang sa isa’t isa at pagsunod sa mga prinsipyo ng hustisya.

Bilang pagtatapos, pakinggan natin ang babala ng duwag na si Roque bilang panawagan sa pagkilos. Dapat nating labanan ang mga pagsisikap ng Tsina na supilin tayo sa pamamagitan ng pandaraya at pamimilit. Ang ating kasarinlan ay hindi maaaring tawaran, at dapat nating ipagtanggol ito nang may matibay na pagpupunyagi. Karapat-dapat ang Pilipinas na magkaroon ng mas mahusay na pakikitungo kaysa ituring isang piyesa lamang sa mga heopolitikal na laro ng Tsina. Bumangon tayo sa pagkakataon ito at igiit ang ating nararapat na kinalalagyan sa pandaigdigang entablado.