SA isang panahon kung kailan ang mga krisis sa ekonomiya ang pang-araw-araw na balita at kung saan ang bawat sentimo ay mahalaga para sa milyon-milyong Pilipinong nahihirapan na makaraos, ang kamakailang pagbanggit ni Senador Francis Escudero tungkol sa nakakatakot na halaga ng bagong gusali ng Senado sa Taguig City ay sumasalamin sa isang napakalaking problema na kailangang seryosohin: ang pagtaas ng badyet para sa Bagong Gusali ng Senado (NSB), na ngayo’y umabot na sa isang nakakabigla na P23 bilyon.

Ang hakbang ni Escudero na suspindihin ang mga bayad at konstruksiyon ng NSB habang nagaganap ang komprehensibong pagsusuri ay hindi lamang matalino kundi isang uri ng serbisyong pampubliko sa pinakamataas na anyo. Ang pagkakataong ito ay nangangailangan ng masusing pagsusuri kung paano ginagamit ang pondo ng mamamayan at kung ang ganoong gastusin ay nararapat sa liwanag ng mga kailangang harapin agad na pangangailangan ng bansa.

Ang Legal at Etikal na Pananaw

Ang apela ni Senador Escudero para sa isang pagsusuri ay nakabatay sa parehong mga prinsipyo ng etika at batas. Ang Konstitusyon ng Pilipinas, sa ilalim ng Artikulo XI, Seksyon 1, ay nag-uutos sa mga opisyal ng publiko na kumilos nang may pananagutan, katapatan, at integridad. Ang Anti-Graft and Corrupt Practices Act (Republic Act No. 3019) ay higit pang naglalarawan ng pangangailangan upang matiyak na ang mga proyekto ng gobyerno ay hindi nagiging daan para sa pag-aaksaya at katiwalian. Habang malinaw na sinabi ni Escudero na hindi niya nakikita ang anumang irregularidad, ang simpleng posibilidad ng sobrang paggastos ay nangangailangan ng masusing awdit at pagsusuri.

Ang pamarisan para sa isang awdit ay malinaw. Ang kontrobersiya hinggil sa P2.3-bilyong Makati City Hall Building II, na pinangangasiwaan din ng Hilmarc’s Construction Corporation, na siyang kontraktor din ng NSB, ay isang matinding paalala ng mga nangyayari kapag ang pagtalima ay maluwag. Ang sariling imbestigasyon ng Senado noong 2014 tungkol sa proyekto ng Makati building ay nagpakita ng mga makabuluhang isyu ng katiwalian at maling pamamahala. Ang kasaysayan ng isyung ito ay sapat na upang bigyan ng masusing pagsusuri ang proyekto ng NSB.

Ang Kailangan ng Transparensya at Pananagutan

Ang pag-utos ni Escudero kay Senador Alan Cayetano na suspindihin ang mga bayad at konstruksyon ay isang hakbang sa tamang direksyon. Ang paunang pagsusuri ng komite ni Cayetano, na nagsiwalat ng “maraming pagbabago, paglihis, at modipikasyon” na hindi pa nasusuri nang maayos, ay nakakatakot. Ang mga pagbabago na nagdulot ng karagdagang P833 milyon sa gastos ng proyekto, ay nagpapakita ng pangangailangan para sa mahigpit na pagsusuri.

Bukod dito, ang mga pagkaantala sa pagkuha at mga pagkakamali ng Department of Public Works and Highways (DPWH) na nag-ambag sa mga pagtaas ng gastos ay nangangailangan ng agarang atensyon. Ang pagsasama ng isang third-party construction management team, gaya ng iminungkahi ni Cayetano, upang kumpirmahin ang proyekto sa teknikal at pinansyal, ay isang matalinong rekomendasyon. Ang hakbang na ito ay makakatulong upang matiyak na ang huling halaga ng gusali ay naaayon at ang proyekto ay sumunod sa orihinal na layunin ng disenyo nang walang hindi kinakailangang kalabisan.

Isang Panawagan para sa Mas Malawak na Pagmuni-muni

Ang sitwasyong ito ay nag-uudyok din ng mas malawak na pagninilay tungkol sa mga prayoridad sa paggasta ng gobyerno. Sa isang panahon kung kailan maraming Pilipino ang nahaharap sa kahirapan sa ekonomiya, ang mga tanawin ng sobrang gastos na ito sa isang gusali ng gobyerno ay labis na nakakadismaya. Ang pagmumuni-muni ni Escudero na maaaring mukhang sobrang marangya, katulad ng mga maluhong gusali sa Makati at Bonifacio Global City (BGC), ay sumasalamin sa damdamin ng publiko.

Mga Inirerekomendang Hakbang para sa Pag-usad

Upang matiyak na hindi na mangyayari ang mga ganitong insidente, narito ang ilang mga hakbang na dapat ipatupad:

1. Pinahusay na Pag-oobserba: Magtatag ng isang independiyenteng katawan ng pangangasiwa na binubuo ng mga lipunang pambayan, dalubhasa, at mga kinatawan ng gobyerno upang subaybayan ng mga malalaking proyekto ng gobyerno.

2. Regular na Mga Awdit: Magkaroon ng regular na mga audit ng Commission on Audit (COA) at gawing publiko ang mga natuklasan upang matiyak ang transparensya.

3. Pagpapaalam sa Publiko: Kasangkutin ang publiko at mga stakeholder sa mga talakayan tungkol sa mga makabuluhang gastusin ng gobyerno upang matiyak na ang paggastos ay naaayon sa kapakanan at mga prayoridad ng publiko.

4. Pagsusuri sa Batas: Palakasin ang mga umiiral na batas upang parusahan ang sobra at hindi makatwirang paggastos ng gobyerno, kahit na walang malinaw na katiwalian o korapsyon.

Konklusyon

Ang pagsusumikap ni Senador Francis Escudero na pagsusuriin ang badyet ng NSB ay isang kahanga-hangang halimbawa ng pamumuno at serbisyo publiko. Ipinapakita nito ang malalim na pangako na tiyakin na ang pondo ng gobyerno ay naaayon sa tamang paggasta at sa pinakamahusay na interes ng mga tao. Sa panahon ng kahirapan sa ekonomiya, mahalaga na ang mga lider natin ay magpakita ng pinakamataas na pag-iingat at pananagutan. Ang P23 bilyon na inilaan para sa bagong tahanan ng Senado ay dapat na masusing suriin, at ang anumang kalabisan ay dapat na mapigil. Ang hinaharap ng Pilipinas ay nakasalalay sa mga lider na, tulad ni Escudero, ay hindi natatakot na magtanong at magpatuloy laban sa mga gastos na walang kapararakan.