SA maalon na karagatan ng pulitika sa Pilipinas, si Speaker Martin Romualdez ay lumitaw bilang matibay na tagapagtanggol ng mga demokratikong prinsipyo, na nagtataguyod ng kanyang pananalig sa “people’s initiative” bilang isang lehitimong paraan para sa pagbabago sa konstitusyon. Habang ang kanyang mga katunggali ay umaasa sa mga spekulasyon at teorya ng pagsasabuwatan, ang paninindigan ni Romualdez ay nananatiling malinaw, makatwiran, at ayon sa konstitusyon.

Sa kanyang kamakailang pahayag, hindi lamang lumayo si Speaker Romualdez mula sa anumang direktang partisipasyon sa pagsusumikap ng kampanya sa pagpapapirma, kundi buong lakas na tinutulan ang mga paratang ng suhulan o di-etikal na gawain, habang dinidiin ang kahalagahan ng pagpapanatili ng integridad ng “people’s initiative.” Ang kanyang dedikasyon sa isang malinaw at responsable na sistema para sa “people’s initiative” ay kahanga-hanga, na nagpapakita ng katapatan sa paglilingkod sa proseso ng demokrasya.

Kinikilala nang tama ni Romualdez ang “people’s initiative” bilang “independent, citizen-driven process,” diniinan niya ang papel ng House sa pagsuporta at pagsusulong ng makatarungan at malayang partisipasyon ng mamamayan nang hindi nakikialam nang direkta sa pagkolekta ng mga pirma. Ang maprinsipyong pamamaraan na ito ay nakatutok sa maaaring sabihin na malayong kabaliktaran sa mga paratang at haka-haka na binabato ng kanyang mga katunggali.

Ang buong pagsalansang ng Senado sa “people’s initiative,” tulad ng inilahad sa kanilang manipesto, ay nagbibigay ng agam-agam hinggil sa kanilang dedikasyon sa mga demokratikong mithiin. Sa pagtanggi sa inisyatiba bilang “tangkang bastos na labag sa Konstitusyon,” nakaligtaan nila ang katotohanan na ito’y nakasaad sa mismong konstitusyon na sinasabi nilang kanilang ipinagtatanggol. Si Romualdez, sa kabilang dako, ay kinikilala ang pagkalehitimo ng pagpapahayag ng mamamayan at nirerespeto ang kanilang karapatan na magmungkahi ng mga pagbabago sa konstitusyon.

Ang pangamba ng Senado na mababawasan ang kanilang tungkulin sa hinaharap na pagbabago sa konstitusyon ay may katwiran, ngunit hindi ito dapat magbawas sa katotohanan na ang “people’s initiative” ay isang proseso na pinapahintulutan ng konstitusyon. Sa halip ng tuwirang pagtanggi, maaaring magdulot ng mas maayos na solusyon ang isang konstruktibong usapan sa pagitan ng House at Senado, tulad ng inirerekomenda ni Romualdez.

Ang mungkahi ni Speaker Romualdez na isaalang-alang ang “Resolution of Both Houses (RBH) No. 6” ng Senado bilang alternatibo ay nagpapakita ng kanyang pagpayag sa paghanap ng pagkakasunduan. Sa pagtataguyod ng pakikipagtulungan at pagkakaisa sa pagitan ng dalawang kapulungan, ipinapakita niya ang diwa ng kooperasyon para sa ikabubuti ng bansa.

Bilang mga Pilipino, kinakailangan nating kilalanin ang kapangyarihan na ipinagkaloob sa atin sa pamamagitan ng ating mga boto at ng prosesong plebisito. Tungkulin natin na maingat na suriin ang mga inihahain na pagbabago at gumawa ng mga matalinong desisyon na naaayon sa kolektibong kagustuhan ng mamamayan. Samantalang ang mga katunggali ni Romualdez ay nagpakalabis sa walang basehang akusasyon, dapat tayong magtuon sa mga katotohanan at makilahok sa konstruktibong usapan hinggil sa hinaharap ng ating bansa.

Sa pagtatapos, si Speaker Martin Romualdez ay lumilitaw bilang isang nagbibigay-liwanag sa mga demokratikong kahalagahan, nagtataguyod ng isang makatarungan at malinaw na “people’s initiative.” Tumindig tayo, bilang mga responsableng mamamayan, na suportahan ang kanyang layunin at konstitusyonal na pamamaraan, at yakapin ang mga proseso ng demokrasya na nagtataglay sa ating bansa. Ang ating boto sa plebisito ay ang maghubog sa kapalaran ng ating konstitusyon, at mahalaga na gamitin natin ang kapangyarihang ito nang maingat para sa kaginhawaan ng ating minamahal na Pilipinas.