SA mga nagdaang panahon, ang lumalalang tensiyon sa pagitan ng Tsina at Pilipinas hinggil sa Kanlurang Dagat ng Pilipinas ay umabot na sa nakababahalang punto. Upang maunawaan ang kahalagahan ng sitwasyon, mahalaga ang isang maikling pangkasaysayan.

Maaring sundan ang mga ugat ng hidwaang ito sa mga territorial na reklamo sa South China Sea, kung saan ang labirintong mga alitan sa sobrang soberanya ay nagdala ng maraming bansa sa gulo, kasama na ang Pilipinas. Ang historicong hatol ng Permanent Court of Arbitration sa The Hague noong 2016 ay tahasang nagbasura sa malawakang reklamo ng Tsina, itinatangi na walang legal na batayan sa ilalim ng United Nations Convention on the Law of the Sea (UNCLOS). Bagamat may hatol, patuloy na binabaliwala ng Tsina ang batas ng pandaigdigang komunidad at nagpapatuloy sa kanilang mapanakot na hakbang sa rehiyon.

Ang mga kamakailang hakbang ng Tsina sa Kanlurang Dagat ng Pilipinas, kabilang na ang pagtatayo ng istrukturang militar at pag-iral ng kanilang mga sasakyang pandagat sa ekslusibong ekonomikong zona ng Pilipinas, ay nagmumungkahi ng matindi at buong pagbatikos. Ang ganitong kilos ay hindi lamang lumalabag sa mga prinsipyo ng batas pandaigdig kundi nagpapahina rin sa kaayusan at kapayapaan na desperadong kailangan ng rehiyon.

Ang United Nations Convention on the Law of the Sea (UNCLOS) ay nagsisilbing pundasyon sa pagsulay sa mga hidwaang maritimo. Ang paglapastangan ng Tsina sa pandaigdigang legal na estruktura ay naglalagay sa panganib sa kahusayan ng pandaigdigang mga kalakaran. Ang hatol ng 2016 ay patunay sa kasunduang ang mga bansa, anuman ang kanilang laki o kapangyarihan, ay dapat sumunod sa mga itinakdang patakaran at kalakaran.

Upang makamit ang pangmatagalan at mapayapang kaayusan sa rehiyon, mahalaga na muling ayusin ng Tsina ang kanilang pamamaraan. Ang paggalang sa batas pandaigdig, lalo na ang UNCLOS, ay dapat maging pundasyon ng anumang solusyon. Ang mga pampansang negosasyon ay dapat na isagawa nang may mabuting layunin, na may pangako na mahanap ang makakabuluhang solusyon.

Dagdag pa, ang mga pampook at pandaigdigang aktor, kasama ang Estados Unidos at iba pang may kagiliw-giliwang bansa, ay dapat gumanap ng konstruktibong papel sa pagsusulong ng diyalogo at pagtataguyod ng mga prinsipyo ng katarungan at kahusayan. Ang mga ekonomikong at diplomasyang pwersahan ay maaaring kinakailangan upang hikayatin ang Tsina na suriin ang kanilang posisyon.

Sa pagwawakas, ang isyu ng Kanlurang Dagat ng Pilipinas ay hindi lamang isang rehiyonal na alitan kundi isang pagsusuri sa bisa ng batas pandaigdig at diplomasya. Ang asal ng Tsina dito ay hindi lamang nakakasama sa kanyang mga kapitbahay kundi nagdadala rin ng malawakang panganib sa mga prinsipyong nagtataglay sa pandaigdigang kaayusan. Isang pinagkaisang pagsisikap mula sa lahat ng sangkot ang kinakailangan upang tiyakin na ang karagatan ng Kanlurang Dagat ng Pilipinas ay maging simbolo ng pagtutulungan at hindi ng hidwaan.