SA masalimuot na kuwento ng kontrobersiya ng Dengvaxia, isang malupit na mensahe ang ibinigay ng Sandiganbayan sa pagtanggi nito sa pagsusumikap ni Iloilo Representative Janette Garin na ibasura ang mga kaso ng katiwalian at di-legal na paggamit ng pondo ng bayan laban sa kanya. Ang desisyong ito ay nagdadala ng epekto sa madilim na tubig ng pulitika sa Pilipinas, na nagbibigay diin sa prinsipyo na ang isang pampublikong opisina ay isang pampublikong tiwala, at ang mga nagtataksil sa tiwalang ito ay dapat harapin ang mga kahihinatnan.

Sa isang malakas na resolusyon na may siyam na pahina, mariing tinanggihan ng anti-graft court ang mosyon ni Garin na ibasura ang kriminal na impormasyon, na nagtukoy sa diumano’y labisang pag-antala sa pagsampa ng mga kaso. Subalit itinanggi ng korte ang pahayag na ito, na ipinagtuunan ang komplikadong kalikasan ng imbestigasyon na kasangkot ang 42 na akusado na nangangailangan ng masusing pagsusuri.

Ipinahayag ng Sandiganbayan, “ang haba ng panahon na inilagi sa imbestigasyon ay nagpapahiwatig na isang maingat na pagsusuri at pagsisiyasat sa ebidensya at dokumento ang isinagawa bago isinampa ang mga kaso sa korte.” Sa ibang salita, ang katarungan ay nangangailangan ng kahusayan, hindi ng kapusukan.

Si Representative Garin, isang dating Kalihim ng Kalusugan (DOH), ay kinakaharap ang mga alegasyon kaugnay ng diumano’y di-legal na pagbili ng P3.5 bilyon halaga ng Dengvaxia noong 2015. Ayon sa charge sheet, iniakusahan siya ng paglihis ng pondo ng bayan na inilaan para sa Expanded Program for Immunization (EPI) upang makakuha ng Dengvaxia, isang kilos na labag sa hangganan ng legalidad.

Si Garin, na ipinahahayag ang kanyang pagka-inosente nang siya’y magpiyansa noong Nobyembre 2023, ngayon ay kinakaharap ang kakila-kilabot na laban sa korte. Sa pahayag na inilabas habang siya’y nagpiyansa, kanyang tinawag ang proseso bilang isang “masalimuot” na paglalakbay para patunayan ang kanyang pagka-inosente, na nagbibigay diin sa kahalagahan ng isang makatarunganang paglilitis.

Ang mahalaga sa legal na labang ito ay ang bigat ng tiwala ng publiko na ibinigay sa mga nasa kapangyarihan. Ang skandalo ng Dengvaxia, na may kasamang alegasyon ng pag-aaksaya ng pondo ng bayan, ay naglalarawan ng isang malubhang larawan ng pamamahala na lumihis. Habang maingat na sinusuri ng korte ang ebidensya, ang mas malaking kwento ay nagiging babala — isang kuwento ng pag-iingat na umalingawngaw sa mga pasilyo ng impluwensiya sa pulitika.

Ang kaso na ito ay lumalampas sa personal na kagipitan ni Representative Garin; ito ay nagiging pagsusuri para sa tiwala ng mga Pilipino sa pampublikong serbisyo. Ang prinsipyo na isang pampublikong opisina ay isang pampublikong tiwala ay dapat maging pangunahing gabay para sa bawat opisyal, na nag-udyok sa kanila na bigyang prayoridad ang kapakanan ng tao sa ibabaw ng personal na interes.

Sa klima ng kawalan ng katiyakan, dapat hingin ng mga Pilipino ang walang iba kundi ang kahusayan, integridad, responsibilidad, pagmamalasakit, kalinawan, at pananagutan mula sa kanilang mga lingkod-bayan. Ang kontrobersiya ng Dengvaxia ay isang malupit na paalala ng mga kahihinatnan kapag iniwan ang mga prinsipyo na ito. Ang labirinto ng legal na proseso ay hindi dapat maglihim sa mas malawak na mensahe — na ang mga opisyal ng publiko ay mga tagapangalaga ng kagalingan ng mga tao.

Sa paghahanda sa darating na drama sa korte, hayaang ito’y maging isang malinaw na panawagan para sa mamamayang Pilipino na maging mapanuri, managot sa kanilang mga kinatawan, at hingin ang etikal na pamamahala. Ang tiwala ng publiko ay hindi isang abstraktong ideya; ito ay ang pundasyon sa ilalim ng integridad ng isang bansa. Ang problema ng Dengvaxia ay dapat maging pangtulak para sa isang bagong pangako sa mga ideyal ng responsable at may prinsipyo na pampublikong serbisyo. Ang mga kahihinatnan ng pagtataksil ay dapat magsilbing babala, mag-udyok sa lahat na itaguyod ang banal na kasunduan sa pagitan ng mga nasa kapangyarihan at ng mga kanilang inililingkod.