IPINAHAYAG ni Senate President Francis Chiz Escudero ang kanyang pangamba tungkol sa paggamit ng malulutong na salita o pagmumura ni dating Pangulong Rodrigo Duterte sa kanyang testimony sa Senado kaugnay ng war on drugs na kasallukuyan dinidinig sa Senado.

Gayundin pinuri niya ang kapwa senador na si Senador Risa Hontiveros dahil sa pagpapaalala kay Duterte sa maramihang pagmumura nito habang nagkukuwento sa harap ng Senado.

“Ayaw ko mamanhid ang Senado sa pagmumura. Huwag naman natin gawin yan sa Senado,” ani Escudero, na nagpapahayag ng suporta sa panawagan ni Hontiveros para sa kaayusan at respeto sa Senado.

Pinaliwanag ni Escudero na bagama’t maaaring bahagi ng sariling estilo ni Duterte ang pagmumura, hindi ito rason upang gawing katanggap-tanggap ang ganitong wika sa Senado. Nagpasya si Senate Minority Leader Aquilino Pimentel III na isama ang mga tahasang salita ni Duterte sa opisyal na transcript ng komite, dahil iginiit ng dating pangulo na ang kanyang mga sinasabi ay “verbatim.”

Dagdag pa ni Escudero, dahil ang mga pahayag ni Duterte ay ginawa sa ilalim ng panunumpa, ito ay may mas mabigat na epekto. “Lahat ng binitiwan niyang salita kahapon ay under oath, pinanumpaan,” sabi ni Escudero, na nagbigay-diin sa posibleng legal na epekto ng mga sinabi ni Duterte.

Sa kanyang testimony, inamin ni Duterte ang “full, legal responsibility” sa mga aksyon ng mga opisyal sa ilalim ng kanyang administrasyon sa war on drugs, na nag-udyok kay Escudero na tanungin kung paano nito naaapektuhan ang mga mas mababang ranggo ng pulis na kasalukuyang nahaharap sa mga kaso dahil sa pagsunod sa mga utos.

“Paano mo i-operationalize yan na ako lang?,” tanong ni Escudero, na nagpapakita ng alalahanin kung paano ipinapamahagi ang responsibilidad sa hanay ng mga pulisya, kung saan maraming opisyal ang sinampahan ng kaso habang nananatiling malaya ang mas mataas na ranggo na siyang umaako na mismong nagbigay ng order.

Bilang isang abogado, inilarawan ni Escudero na maaaring magdulot ng mga hamon ang mga pahayag ni Duterte sa pananagutan ng mga tagasunod ng kanyang mga polisiya. Gayunpaman, binanggit niya na ito ay maaaring maging unang hakbang tungo sa pagtugon sa mas malawak na legal na implikasyon ng drug war.

Tinukoy naman ni Senador Hontiveros ang mga partikular na kaso ng pagpatay sa mga sibilyan, kabilang si Kian delos Santos, at tinanong kung aakuin ni Duterte ang pananagutan sa mga ito

Sumagot si Duterte, “Guilt is personal. Magtanong ka muna ng abogado,” na nagpapahiwatig na bagama’t tinatanggap niya ang responsibilidad para sa polisiya, maaaring hindi siya tuwirang konektado sa mga partikular na kaso. Gayunpaman, tinutulan ito ni Hontiveros, “You are pinned down by your own statements,” na nagpapahiwatig ng mga tila hindi pagkakatugma sa mga pahayag ni Duterte.

Binanggit din ni Hontiveros ang mga rekord ng pulisya na nagpapakita na sa 6,200 kaso, diumano’y lumaban ang mga suspek, na nangangahulugang dapat ay may 6,200 nakumpiskang baril. Tinanggihan ni Duterte ang katanungan bilang hindi praktikal, habang sinabi ni Escudero na ito ay nagpapakita ng mga hindi pa nalulutas na gap sa interpretasyon ng mga utos ni Duterte ng mga pulis.

Ipinaliwanag ni Escudero na tanging ang mga pamilya lamang ng mga biktima ang pwedeng makapagpatuloy ng kanilang reklamo sa ginawang mga rebelasyon ni Duterte sa ilalim ng accountability sa pamamagitan ng pagsampa ng kaso ng mga ito laban sa dating pangulo.

“Sana hindi matapos sa paglalahad sa komite. Sana idiretsyo nila sa pagsampa ng kaso,” pahayag ni Escudero.

Sa nasabing pagdinig, binanggit din ni Duterte na nagtataka siya kung bakit wala pang kasong naisasampa laban sa kanya.

Samantala, kinilala ni SP Escudero ang pagsisikap ni Pimentel na mapanatili ang kaayusan sa mga pagdinig at tiyaking ang testimonya ni Duterte ay maisama bilang opisyal na rekord para sa mas malalim na pagsusuri.

Binigyang-pansin din ni Escudero ang karapatan ni Senador Ronald “Bato” dela Rosa, dating PNP Chief sa ilalim ng administrasyon ni Duterte, na ibahagi ang kanyang pananaw sa pagdinig batay sa kanyang direktang karanasan sa anti-drug campaign.

Iginiit ni Escudero ang patuloy na pangako ng Senado na magpanatili ng transparency at pagiging patas sa ginagawang imbestigasyon at mga gagawin na paglalahad sa kontrobersiyal na polisiya ni Duterte sa madugong war on drugs sa ilalim ng nagdaang administrasyon.