SA pinakahuling salaysay na nakapalibot sa ligal na sagupaan na kinasasangkutan ng International Criminal Court (ICC) at ng dating Pangulong Duterte ng Pilipinas, isang kadre ng mga dalubhasa sa batas ang pumapasok, na iginigiit na tungkulin ng gobyerno na igalang ang warrant of arrest ng ICC sa dating Pangulo.

Ang Rome Statute: Isang Hindi Mabuburaang Kasunduan

Sina Kristina Conti at Neri Colmenares, mga luminaryo ng batas na tagapagtanggol sa layunin ng mga pamilyang apektado ng drug war ni Duterte, ay nanawagan sa Article 127 ng Rome Statute upang palakasin ang kanilang kinatatayuan. Sa kabila ng dramatikong pag-alis ng Pilipinas sa ICC noong 2018, iginiit ng legal na koponan na ang anumang pagsisiyasat na sinimulan bago ang pag-atras ay mananatiling makatarungan sa laro.

Hurisdiksyonal na Labanan: Paglilinaw ng mga Halimbawa

Ang timeline ay mahalaga dito. Mabilis na itinampok ni Colmenares na ang mga extrajudicial killings (EJKs) ay nasa ilalim na ng radar ng ICC noong 2017, bago pa man isara ng pamahalaan ng Pilipinas ang pintuan ng pag-atras. Sa isang sayaw ng ligal na semantika, nilinaw niya na ang nasasaklaw ng ICC ay hindi lamang isang paunang paglalandi kundi isang may-bisang pangako na nagmumula sa 2002 Rome Statute.

Fatou Bensouda: Tinig ng Otoridad

Ang koro ng mga ligal na tinig ay nakakatugon sa mga pahayag ni Fatou Bensouda, dating taga-usig ng ICC, na pinatotohanan na ang pag-alis ng Pilipinas ay hindi nagdudulot ng amnestiya para sa mga krimeng ginawa sa ilalim ng mapagmasid na mga mata ng Rome Statute.

Interpol: Ang Mahabang Braso ng Katarungan?

Ang posibilidad na hulihin si Duterte ay hindi isang maliit na bagay. Nagmuni-muni Conti na ang ICC ay maaaring sumandal sa Interpol, ang internasyonal na ahensya na nagpapatupad ng batas, upang isagawa ang arrest warrant. Gayunpaman, ang diyablo ay nasa mga detalye, dahil ang lokal na tagapagpatupad ng batas ay hihingi ng pag-tango mula sa mga may kapangyarihan na, sa kasong ito, ay si Pangulong Marcos.

Political Will: Ang Achille’s Heel ng Katarungan

Dito nakasalalay ang kuskusin: habang ang ligal na landas ay nagmumukhang aspaltado, ang pulitikal na lupain ay nananatiling mapanlinlang. Nilinaw ng Philippine National Police (PNP) ang kanilang katapatan, nagpapahayag na ang katapatan nito ay nasa kasalukuyang pangulo. Binibigyang-diin ni Conti na ang pagpapatupad ng warrant ay nakasalalay sa kautusan ng pangulo—isang matinding paalala na ang hustisya, sa larangan ng realpolitik, ay kadalasang bihag ng mga kapritsosong kalooban.

Sa loob ng masalimuot na matrix ng mga ligal na pasikut-sikot, ang tunggalian sa pagitan ng mga ligal na obligasyon at kaangkupan sa pulitika ay nag-iiwan sa atin ng mas maraming katanungan kaysa mga kasagutan. Sa paglalahad ng ligal na dramang ito, isang bagay ang nananatiling tiyak: ang hustisya ay nakabitin sa isang hibla lamang, na nahuhuli sa pagitan ng hindi mapagpatawad na mahigpit na pagkakahawak ng batas at ang hindi mahuhulaan na pag-indayog ng kapangyarihan.