SA gitna ng lumalakas na tensiyon sa pagitan ng Pilipinas at Tsina, isang di-inaasahang liwanag ng pag-asa ang sumiklab sa pangunguna ni Tereso O. Panga, ang Director General ng Philippine Economic Zone Authority (Peza), na nagsumumpa na itataguyod ang ugnayan ng ekonomiya sa Tsina. Ang matibay na dedikasyon ni Panga sa paglalako ng Pilipinas bilang destinasyon para sa mga pangangapital ng Tsina ay nagtatamasa ng papuri, nag-aalok ng kaunting pag-asa sa kabila ng heopolitikal na kahinahinalaan.

Ang pamamaraan ni Panga ay nagpapakita ng pragmatikong pang-unawa na ang kooperasyong ekonomiko ay maaaring magsilbing pampatibay, kahit na sa harap ng mga alitang teritoryal. Ang katunayan na inaasahan ang patuloy na pangangapital ng mga negosyong Tsino sa Pilipinas, sa kabila ng kamakailang mga tensiyon, ay nagbibigay-diin sa pagiging matibay ng interes sa ekonomiya sa paglipas ng pulitikal na pagkakaiba.

Sa isang kamakailang panayam, kinikilala ni Panga ang mga alalahanin hinggil sa hidwaang teritoryal ngunit itinatampok ang kahalagahan ng pagpapanatili ng bukas na linya ng komunikasyon. Sa pamamagitan ng patuloy na pakikipag-ugnayan sa mga negosyanteng Tsino at pagtatanghal ng mga delegasyon, layunin ng Peza na maibsan ang potensyal na epekto ng mga tensiyong pulitikal sa mga ekonomikong pagkakapareha. Ang estratehikong pag-iisip ni Panga na trinatong hiwalay ang promosyon ng ekonomiya mula sa mga alitan sa pulitika ay isang matalino at pang-matagalang pamamaraan.

Isa sa kahanga-hangang mga pag-unlad ay ang pagsasanib pwersa ng isang kumpanyang Tsino at isang kumpanyang Amerikano, na parehong nag-aplay para itatag ang kanilang economic zone sa Pilipinas. Ang konkretong interes sa pamumuhunan na ito ay naglalantad ng paniniwala na maaaring magpatuloy ang kooperasyong ekonomiko kahit sa harap ng mga hamong diplomasya. Ang pahayag ni Panga na ang mga kumpanyang ito ay mga lider sa kanilang industriya ay nagpapakita ng potensiyal para sa malaking ambag sa ekonomiya ng Pilipinas.

Sa Mayo 2023, naitala ng Peza ang 164 na mga kumpanyang Tsino na nagpapatakbo sa mga espesyal na economic zone ng Pilipinas. Ito ay nagpapakita ng dati nang umiiral na pundasyon ng kooperasyong ekonomiko na lumalampas sa mga heopolitikal na kumplikasyon. Ang mga pagsisikap ni Panga na akitin pa ng mas maraming mga mamumuhunan mula sa Taiwan at Tsina, gaya ng inihayag noong Oktubre 2023, ay nagpapakita ng pro-aktibong posisyon sa pagpapalawak ng mga ekonomikong pakikipagsosyo.

Ngayon, tuklasin natin kung bakit ang pagsusulong ng mga ugnayan sa negosyo sa gitna ng mga tensiyong pampulitika ay hindi lamang pinupuri kundi mahalaga rin sa isang stratihikong paraan.

Ito angga dahilan bakit dapat umunlad ang negosyo sa kabila ng mga tensyon:

1. Ekonomikong Katatagan: Ang matatag na kapaligiran sa negosyo ay nag-aambag sa ekonomikong katiyakan, na nakikinabang sa parehong bansa. Ito ay lumilikha ng trabaho, nagpapabilis ng paglago, at nagpapalakas sa pagiging matibay sa panahon ng kawalan ng katiyakan.

2. Ugnayan ng Tao-sa-Tao: Ang mga kooperasyong pangnegosyo ay nagpapalago ng mga ugnayan ng tao-sa-tao, pumipigil sa mga stereotype at nagtataguyod ng mutual na pang-unawa. Ang mga magkasamang interes sa ekonomiya ay maaaring magsilbing tulay patungo sa mga diplomatikong solusyon.

3. Pagpapalawak ng mga Partneriya: Ang pag-encourage sa iba’t ibang mga mamumuhunan ay nagpapababa sa dependensya sa nag+iisang merkado, na lumikha ng mas matibay na larawan ng ekonomiya. Ang pagpapalawak na ito ay maaaring maging isang lugar ng pagkakasundo para sa parehong bansa.

4. Mga Matagalang Estratehikong Tagumpay: Ang pagsasanay sa mga matagalang tagumpay sa pamamagitan ng ekonomikong pakikipagsosyo ay maaaring magbukas ng daan para sa mga diplomatikong solusyon. Ang ekonomikong pagtutulungan ay madalas na nagsilbing hadlang sa mga masasamang aksyon.

Mga Rekomendasyon para sa Pag-unlad:

1. Pinalakas na Mga Diplomatikong Koneksyon: Palakasin ang mga diplomatikong koneksyon na nakatuon ng partikular sa ugnayan sa ekonomiya. Itatag ang mga plataporma para sa mga regular na diyalogo sa pagitan ng mga lider sa negosyo at mga kinatawan ng pamahalaan mula sa parehong bansa.

2. Bilateral na Pagtitipon sa Negosyo: Mag-organisa ng mga bilateral na pagtitipon sa negosyo upang mapabilis ang direkta at mga ugnayan sa pagitan ng mga negosyanteng Pilipino at Tsino. Ang mga pagtitipon na ito ay maaaring magtaguyod ng pang-unawa, sagutin ang mga alalahanin, at tuklasin ang mga pagkakataon na pareho.

3. Aninaw at Malinaw na Regularisasyon: Siguruhing may aninaw at malinaw na regulasyon upang mapalakas ang kumpiyansa ng mga mamumuhunan. Ang malinaw at inaasahang mga regulasyon sa kapaligiran ay mahalaga para maakit ang pangmatagalang mga pamumuhunan.

4. Mga Kasunduang Proteksiyon sa Pamumuhunan: Makipag-usap at ratipikahin ang mga kasunduang proteksiyon sa pamumuhunan upang pangalagaan ang interes ng mga negosyo mula sa magkabilang bansa. Ang katiyakan sa legal na balangkas ay nagpapalaganap ng maayos na kapaligiran para sa mga investasyon.

Sa buod, ang maagap pananaw ni Panga sa pagpapalaganap ng ugnayan sa ekonomiya sa pagitan ng Pilipinas at Tsina ay isang kapuri-puring pagsisikap na may potensyal na magpagaan ng mga tensiyon at magbukas ng daan para sa magkabigay-kabatang pakikipagtulungan. Ang pagsampalataya na ang negosyo ay maaaring lumampas sa pulitikal na hidwaan ay hindi lamang pangarap kundi isang praktikal na hakbang patungo sa mas matibay at maunlad na kinabukasan para sa parehong bansa. Habang tatahakin natin ang hindi tiyak na heopolitikal na karagatan, ang mga pang-ekonomiyang pakikipagsosyo ay maaaring maging isang sagwan na nagtatawid sa barko ng internasyonal na ugnayan.