ANG madilim na entablado sa isla ng Panay ay naglantad ng isang masamang drama habang ang maraming planta ng kuryente ay bumulagta sa katahimikan noong ikalawang araw ng taong 2024. Ang National Grid Corporation of the Philippines (NGCP), sa una’y nagsabing tanging ang mga pasilidad sa kuryente sa Panay Island lamang ang tumigil, ngunit kalaunan ay napaamin din na ang sistema ng buong Negros-Panay ang bumagsak.

Ang mga ahensiyang pamahalaan ay napagtuunan ng poot ang NGCP dahil sa kabiguan nitong kumilos sa malawakang brownout sa Kanlurang Kabisayaan, at binibigyang halaga ang pangangailangan ng maagap na hakbang kaysa sa paghihintay na bumagsak ang sistema.

At dito nagsisimula ang nakakakilabot na dula.

Noong Biyernes, ika-5 ng Enero, pagkatapos “maibalik ng buo” ng NGCP ang mga apektadong feeder at “maging normal ang operasyon ng pamamahagi ng kuryente” sa Panay Island, mariing itinanggi ng NGCP ang mga paratang ng “problema” na nanggaling sa di-inaasahang pagsasara ng mga generator ng kuryente, at nagsusumikap na ipakita na tinupad nila ang kanilang katungkulan.

Ang mga opisyal ng NGCP ngayon ay sumusunod sa naratibong Tsino, na tulad sa hidwaan sa West Philippine Sea, pinapakita ang tapang at kawalang-kahiyaan kahit na maliwanag na sila ang may kasalanan. May ganap na tapang silang nagtatanong sa mga tagapagtaguyod ng patakaran, iniiwasan ang kanilang responsibilidad at itinatatwa ang kanilang mandato.

Ang kapabayaang ito ay nagdudulot ng pagkakalugi sa industriya ng turismo, negosyo, at serbisyong panlipunan, na nag-udyok pa nga sa ilang probinsya na itigil ang operasyon ng mga paaralan. Ang NGCP ay nagtatangkang ilihis ang sisi, inilalagay ang sarili na napagdiskitahan lamang, at nananawagan na huwag itulak ang pulitikal na adyenda sa panahon na sila ay nasusilawan ng masamang ilaw.

Ngunit ang lumalabas ay isang madilim na dula: ang pagmamanyika ng Tsina.

Sa mabilisan, ang pagkawala ng kuryente sa Panay ay naglantad ng mas malalim na alalahanin tungkol sa seguridad ng bansa. Kung papaano hinarap ng NGCP ang malawakang brownout ay nagpapakita ng umuusad na plano ng China – hindi para sa kapakanan ng mga Pilipino. Ang kayabangan na ipinakita ng NGCP ay tila hindi Pilipino; ang tunay na Pilipino ay umaamin sa kanilang pagkakamali at magtatrabaho upang ituwid ito. Sila ay may pananagutan at responsibilidad, at nagbibigay respeto sa kanilang mga lider.

Bagamat may 40 porsyentong bahagi ang State Grid, at ang kumokontrol na interes na 60 porsyento ay hinahati-hati sa iba’t ibang kumpanyang Pilipino. Gayunpaman, nagbabala ng mga dalubhasa sa kakayahan ng Tsina na gamitin ang NGCP para pamunuan ang electrical grid ng Pilipinas. Noong 2023, iniulat na iniisip ni Pangulong Ferdinand Marcos Jr. na gamitin ang Maharlika Wealth Fund upang makuha ang 40 porsyentong pag-aari ng State Grid Corp. of China sa NGCP. Ayon sa ulat, ang pag-alis sa dayuhang kasosyo ng NGCP ay magpapalayas sa pangamba ng publiko hinggil sa kakayahan ng Tsina na pasukin o patayin ang sistema ng kuryente ng Pilipinas.

Ngunit sa pag-uusad ng pangyayariing ito, pinapakita ng NGCP kung papaano nila inaapi ang mga mangingisda sa Pilipinas: mayabang, walang respeto, at manlilinlang.

Ang NGCP ngayon ay nagpapakita na sila ang kanang kamay ng mga Intsik na mayayaman. Ang mga Pilipinong nangangasiwa sa NGCP ngayon ay ginagamit bilang mga malamanyika ng mga Intsik upang pasukin at dukutin ang industriya – isang mahusay na orkestradong sayaw ng mga Intsik sa dilim.

Sa kabila ng hayagang pagwawalang-bahala sa responsibilidad, itinatanong ng mga kaganapang ito ang seguridad ng mismong electrical grid ng bansa. Kailangang suriin ng pamahalaan ang kayabangan at pagsuway ng NGCP, dahil ang kapakanan at ekonomikong pag-angat ng mga Pilipino ay nakasalalay sa ligtas at maaasahang enerhiya, malayo sa dayuhang pakikialam at pagiging tuta. Kailangang umalis ang mga anino para sa isang mas maliwanag at malayang hinaharap ang lumitaw.