Sa mga madilim na mga sulok ng patakaran sa pagsasaka at kawalang malasakit ng pamahalaan, ang Pilipinas ay natatangi bilang isang nakasisilaw na halimbawa ng kapabayaan, itinatampok ng kakaibang karangalan na maging pangunahing tagapag-angkat ng bigas sa buong mundo ngayong 2024. Ang kamakailang ulat ng United States’ Department of Agriculture (USDA) ay naglalarawan ng madilim na larawan ng isang bansa na nalulunod sa mga kahihinatnan ng dekadang kawalan ng malasakit sa gulugod ng agrikultura nito.

Dahil sa pagtataya ng USDA na ang Pilipinas ay mag-aangkat ng kahindik-hindik na 3.8 milyong metrikong tonelada ng bigas ngayong taon, hindi ito simpleng estadistika; ito ay isang masalimuot na paratang sa isang sistema na bumagsak sa harap ng kanyang mga magsasaka at mamamayan. Ang pahayag ng Bureau of Plant Industry (BPI) na ang bansa ay nag-angkat ng 3.22 milyong MT ng bigas noong 2023 ay naglalagay lamang ng dagdag na pansin sa kahalagahan ng agarang pagsugpo sa mga matagal nang suliranin na sumisira sa ating tanawing pang-agrikultura.

Ang ulat ng USDA ay naglalagay ng Pilipinas sa unahan ng China, Indonesia, European Union, Nigeria, at Iraq sa pag-angkat ng bigas. Ang kahina-hinalang kahalagahang ito ay hindi isang pagpapatunay sa ating kakayahan sa ekonomiya kundi isang kahihiyan na sumasalamin sa kawalan ng kakayahan ng pamahalaan na bigyang prayoridad at suportahan ang lokal na agrikultura. Ang nagbabadyang pagtaas ng presyo ng bigas, na umabot sa pinakamataas sa loob ng 14 na taon, na 19.6%, noong Disyembre 2023, hindi lamang numero; ito ay isang nadaramang pagpapakita ng mga paghihirap na kinakaharap ng karaniwang Pilipino.

Ang apila ni Agriculture Secretary Francisco Tiu Laurel Jr. para sa kahindik-hindik na P1.2 trilyon na pamumuhunan sa sektor ng bigas sa susunod na tatlong taon ay isang desperadong tawag ng tulong. Ang kanyang pag-amin na sa loob ng 40 taon, walang malaking pasilidad para sa post-harvest ng ani ang pinondohan ng gobyerno ay isang malupit na pagtanggap ng kapabayaan. Ang maliit at putol-putol na mga pagsisikap, ayon sa kanya, ay walang saysay at lubos na walang silbi — isang masakit na pagsusuri sa isang pamahalaan na nabigong magpatayo ng matibay na pundasyon para sa sektor nito sa agrikultura.

Ang mga bunga ng kapabayaang ito ay marami. Ang patuloy na pagtaas ng lokal na presyo ng bigas, na umabot sa 14-taong mataas, hindi lamang nagpapabigat sa bulsa ng karaniwang mamamayan kundi nag-aambag din sa mas malawakang kawalang-tatag sa ekonomiya. Ang inaasahang pag-aangkat ng bigas, pangunahing mula sa Vietnam, ay nagpapahiwatig ng isang mapanganib na dependensiya na nagbabanta sa ating seguridad sa pagkain. Ang ulat ng USDA ay dapat magsilbing tawag sa pagising, isang walang tigil na alarma na umaatungal sa mga silid ng kapangyarihan na nangangailangan ng agarang aksyon.

Sa pinakamadilim na oras, kinakailangan nating makahanap ng lakas upang humingi ng pagbabago. Hindi maaaring makatakas ang Kagawaran ng Pagsasaka (DA) sa pagmamasid; ang kanilang katahimikan bilang tugon sa krisis na ito ay napakalakas. Ang mga Pilipino ay karapat-dapat ng higit pa sa mga pangako na walang laman at mga mahihinang palusot. Kailangan nating bumangon bilang isang nagkakaisang puwersa, na humihingi ng pananagot, aninaw, at isang radikal na pagbabago sa mga prayoridad.

Ang masamang epekto ng patuloy na kapabayaan ay hindi lamang nasasaklaw sa larangan ng mga estadistika; ito ay nagpapakita sa mga walang laman na tiyan, sa mahinang paglaki, at sa mga pangarap na nabasag. Hindi tayo dapat maging mga pasibo sa pag-unlad ng trahedya na ito. Hayaan na ang ating kolektibong boses na parang isang walang tigil na bagyo na nag-aalsang pwersahin ang gobyerno na gumalaw.

Ang agarang hakbang ay hindi maaaring talikuran. Ilaan ang malaking pondo para sa sektor ng bigas, hindi bilang isang maliit na tulong kundi bilang isang tunay na pangako na muling buhayin ang agrikultura. Maglaan ng mga modernong sistema ng irigasyon at pasilidad para post-harvest ng ani, na kinikilala na ang kinabukasan ng ating bansa ay nasa mga masaganang palayan na nasa pangangalaga ng ating mga magsasaka. Tumakas sa tanikala ng makitid na pang-unawa; itatag ang isang yaman na maaaring alagaan ng mga darating na henerasyon.

Pabayaan natin na maging isang kuwento na nakakakilabot ang editorial na ito na manggugulat sa ating kolektibong konsiyensya. Ang kahindik-hindik na kapabayaan sa agrikultura ay totoo, at tanging sa pamamagitan ng pagtutulungan, maaari nating isulat ang naiibang pangwakas para sa ating nahihirapang bansa. Ang oras ay umaatungal, at ang mga palayan ng Pilipinas ay nangangailangan ng ating agarang atensyon.