PORMAL nang nagdesisyon ang Senado na magsagawa ng sarili nitong imbestigasyon sa drug war ng administrasyon ni dating Pangulong Rodrigo Duterte, kasabay ng nagpapatuloy na imbestigasyon ng Quad Committee (Quadcom) ng Mababang Kapulungan tungkol sa mga extrajudicial killings (EJKs) na kaugnay ng kampanya laban sa droga.

Sa pamamagitan ng serye ng konsultasyon, pormal na napagpasyahan ng Senado na isasagawa ang imbestigasyon sa pamamagitan ng Blue Ribbon Committee, kung saan inaasahan na pamumunuan ito ng Minority Leader Sen. Aquilino “Koko” Pimentel III bilang tagapangulo ng isang subcommittee na hahawak sa mga pagdinig.

Ang hakbang na ito ay kasunod ng mga kahilingan nina Senators Ronald “Bato” dela Rosa at Christopher “Bong” Go, mga malalapit na kaalyado ni dating Pangulong Rodrigo Duterte, para sa Senado na magsagawa ng hiwalay na imbestigasyon

Ang kahilingan ay isasabay sa nagpapatuloy na imbestigasyon ng Mababang Kapulungan, kung saan si dating Police Col. Royina Garma ay tahasang isinangkot sina Duterte at Sen. Go sa isang diumano’y sistema ng gantimpala para sa mga pulis na sangkot sa mga pagpatay kaugnay ng droga.

Kinumpirma ni Senate President Francis Escudero na ang Blue Ribbon Committee, na pinamumunuan ni Sen. Pia Cayetano, ang mamamahala sa imbestigasyon. At dahil magiging abala si Cayetano sa kanyang kampanya para sa muling pagtakbo sa Senado habang recess, si Sen. Pimentel ang mamumuno sa subcommittee na hahawak sa imbestigasyon.

Naghahanda ang Senado para sa masusing imbestigasyon, na naglalayong magbigay ng patas na plataporma para sa lahat ng partido at masiguro ang transparency at pananagutan kaugnay ng libu-libong pagkamatay na nauugnay sa drug war.

Ipinaliwanag ni Escudero na napili ang Blue Ribbon Committee dahil base sa tradisyon, ito ay may kapangyarihan na magsagawa ng mga pagdinig sa sarili nitong inisyatiba nang hindi na nangangailangan ng referral mula sa iba pang miyembro ng Senado na hindi na kailangan dumaan sa plenaryo. Pinapayagan ng setup na ito na magpatuloy ang imbestigasyon kahit habang nakabakasyon ang lehislatura.

Ayon kay Escudero, kinakailangan na isagawa ang mga pagdinig habang recess upang maiwasan ang pagkaantala kapag nagbalik ang Senado sa regular na sesyon sa Nobyembre, kung saan tututukan nila ang 2025 National Budget at iba pang mahahalagang usapin ng batas.

Sang ayon naman dito si Pimentel na nagsabing handa siyang tanggapin ang hamon na ito na pangunahan ang imbestigasyon na ayon sa kanya ay malamang na magsimula sa lalong madaling panahon.

“Ako, I am ready. If my colleagues will decide that I will conduct the investigation, I am willing to do it.” ani Pimentel kung saan ay nilinaw din niya na hindi si dating Pangulong Duterte agad ang kanilang iimbitahin.

“Hindi pwedeng yung sumasagot agad sa paratang ang magsasalita. Wala pang sinasabi yung nagpaparatang. Logic tells me na dapat uunahin natin si Col Garma, sina Leonardo, yung mga jail warden sa mga alleged Chinese drug lord na pinatay. Duon tayo magsisimula.” ani Pimentel.

Ayon pa kay Pimentel, ang gagawin na imbestigasyon ay hindi unli investigasyon kundi tatapusin nila ito sa lalong madaling panahon dahil prioridad aniya nila ang pagtalakay sa National Budget para sa 2025.

“Ang oras namin lahat sa Kongreso ay napakahalaga. Ako bilang minority leader ay kailangan ko mag interpellate sa budget. Pagbukas ng sesyon ay kailangan namin pag ukulan ng oras nag pagtalakay budget dahil sa limitadong oras at panahon,” giit ni Pimentel .

Samantala, tinatayang magpapatuloy ang imbestigasyon ng Senado kasabay ng sa Mababang Kapulungan, ngunit sa ngayon, wala pang tiyak na mga limitasyon o parameter na itinatakda para sa mga pagdinig ng Senado, ayon na rin kay SP EScudero.

Nilalayon ng imbestigasyon na tugunan ang mga alegasyon na ibinunyag ni Garma, na inakusahan ang administrasyong Duterte na gumamit ng “Davao model” sa kampanya laban sa droga. Sa modelong ito, diumano’y binibigyan ng mga gantimpalang pinansyal ang mga pulis para sa pagpatay sa mga suspek sa droga.

Sina Sen. Dela Rosa, na nagsilbing hepe ng Pambansang Pulisya (PNP) sa ilalim ng pamumuno ni Duterte, at Sen.Go ay kapwa itinanggi ang pag-iral ng sistema ng gantimpala, iginiit na ang kampanya laban sa droga ay hindi hinimok ng mga insentibong pinansyal.

Inalis ni Escudero ang posibilidad na pamunuan nina Dela Rosa at Go ang imbestigasyon upang maiwasan ang anumang potensyal na salungatan ng interes o mga akusasyon ng pagkiling. Sinabi niyang mas mabuti para sa kanila na hindi pamunuan ang pagsisiyasat upang masiguro na hindi mapagdudahan ang patas na pagtrato.

Sa kasalukuyan, nakikipag-ugnayan ang Senado kina Dela Rosa at Go tungkol sa mga posibleng testigong nais nilang imbitahan para sa mga pagdinig.

Sa kabila ng mga espekulasyon na ang imbestigasyon ng Senado ay maaaring ituring na ganting-salakay laban sa mga testigong nagbigay ng kanilang pahayag sa mga pagdinig ng Mababang Kapulungan, itinanggi ni Escudero ang ideyang ito na bigyan ng boses ang katotohanan.

Binigyang-diin niya na ang imbestigasyon ay hindi isang akto ng pagganti kundi isang tamang pagkakataon para sa mga halal na opisyal na maipahayag ang kanilang panig sa mga akusasyong ibinabato sa kanila.

“Ang Senado po ay bukas makinig para sa katuwiran at katotohanan at sakaling mayroon maglahad ng pag cite sa contempt ng sinuman ay pagbobotohan po ito ng ating mga senador,” ani Escudero.

Si dating Pangulong Duterte ay inimbita ng Quadcom ng Mababang Kapulungan upang dumalo sa isang pagdinig na nakatakda sa Oktubre 22 upang talakayin ang mga alegasyon kaugnay ng extrajudicial killings noong panahon ng kanyang administrasyon. Hindi pa kinukumpirma ni Duterte ang kanyang pagdalo.

“Nais po namin masigurong patas ang gagawin namin na pagdinig at imbestigasyon,” dagdag pa ni Escudero.