“NAKABABAHALA!”

ITO ang natuklasan ng Senate Committee on Justice and Human Rights kung saan ay nabulgar ang detalye tungkol sa pagtakas ng South Korean national na si Na Ik-hyeon mula sa detensyon sa Pilipinas. Si Na, na nakadetine dahil sa umano’y pakikilahok sa ilegal na operasyon ng POGO, ay nakapagtakas sa tulong ng mga indibidwal na nagpapanggap bilang mga opisyal ng Bureau of Immigration (BI) at Philippine National Police (PNP).

Ayon pa rin kay Senador Risa Hontiveros, isiniwalat mismo ni Na Ik-hyeon sa pagdinig ng Senado na nagbayad siya ng malaking halaga ng pera upang matakasan ang detensyon.

“We started in June of 2023 and gave 6 million won to Filipinos. And 6 million to the other two workers mentioned,” inamin ni Na nang tanungin siya ni Hontiveros.

Karagdagang pagsisiyasat ang nagpakita na si Na ay nagbayad rin ng 8 milyong piso noong 2023 sa isa pang Korean national, na kinilala bilang si Kim Sung-hwan, kapalit ng pangakong pagpapalaya sa kanya. Gayunpaman, sa kabila ng bayad, nanatili pa rin siyang nakakulong.

Sa ginawang pagtatanong, kinilala ni Na ang dalawang indibidwal na sina Raul at Paul bilang mga nag-facilitate ng kanyang pagtakas, at sinabi:

“Paul said he was in a high position in the Bureau of Immigration in Intramuros, and Raul said he was a member of the Philippine National Police,” ayon kay Na.

Gayunpaman, itinanggi ni BI Commissioner Joel Viado na may mataas na opisyal sa kanilang ahensya na nagngangalang Paul, at sinabing:

“Wala pong kakilala, Your Honor, na high official na Paul,” nang tinanong siya ni Hontiveros.

Dagdag pa rito, walang opisyal na rekord na si Raul ay miyembro ng PNP, na nagdulot ng hinalang gumamit ang mga ito ng pekeng pagkakakilanlan o alyas upang mangikil ng pera mula sa mga nakakulong na dayuhan.

Inamin ni Na na hindi ito ang unang pagkakataon na sinubukan niyang makatakas, kundi ang kanyang pangatlong pagtatangka mula sa detensyon:

Unang Pagtatangka (2023) – Nabigo ang kanyang pagsisikap na makapagpiyansa.

Ikalawang Pagtatangka – Isang plano upang ilipat siya sa San Fernando at palayain sa pamamagitan ng piyansa, ngunit nabigo rin.

Ikatlong Pagtatangka (Matagumpay – 2025) – Nagbayad siya ng 6 milyong piso kina Raul at Paul, na pagkatapos ay nagtakda ng kanyang pagtakas mula sa isang pasilidad ng Bureau of Immigration.

Ipinakita sa Senado ang CCTV footage na nagpapakita ng pagtakas ni Na sa pamamagitan ng Pegasus Club, isang kilalang entertainment establishment sa Quezon City. Kinumpirma ng Pegasus manager na si Josephine Raymundo sa isang sworn affidavit na si Na ay nakita sa kanilang security cameras na pumapasok sa establisyimento noong Marso 4, 2025, bago nawala.

Nang tanungin kung paano nakatakas si Na, inamin ni Raymundo na walang CCTV coverage sa loob ng banyo, kung saan siya huling nakita bago mawala.

“But it is said that Mr. Na escaped from the bathroom of Pegasus. Do you also have CCTV video in the bathroom?” tanong ni Hontiveros.

“No, ma’am. It is negative because Pegasus opens at 6 o’clock. So, on that date, March 4, I was on duty at Pegasus early to check the work of my staff,” sagot ni Raymundo.

Pinag-aaralan na ngayon ng Senado kung may papel ang mga tauhan ng Pegasus sa pagtatago ng pagtakas ni Na o kung ginamit ang establisyimento bilang staging area ng mga nakakulong na dayuhan na nais tumakas mula sa bansa.

Matapos ang kanyang pagtakas, naglunsad ang BI ng malawakang manhunt at natunton si Na sa Pampanga, kung saan sinasabing humingi siya ng tulong sa isa pang Korean national na si Chang Byom, na siyang naghanap ng sasakyan para sa kanya.

“Ito po kasi si Chang Byom, siya nag-facilitate ng pagtakas. Meaning siya ang kumontak ng sasakyan,” paliwanag ni Viado.

Sa tulong ng CCTV footage, nakita si Na na tumatakbo mula sa isang establisyimento sa Quezon Blvd, sumakay sa isang sasakyan, at nawala. Natunton ng mga awtoridad ang plaka ng sasakyan sa isang car rental company, na naging daan upang matunton siya sa Clark, Pampanga.

Matapos ang anim na araw na walang tigil na pagtugis, naaresto ng mga operatiba si Na Ik-hyeon at ang kanyang kasabwat na si Chang Byom sa Clark.

Bilang tugon sa kasong ito at iba pang katulad na pagtakas ng high-profile fugitives, isinusulong ng Senado ang mga reporma, kabilang ang:

Mas mahigpit na screening at tracking system para sa immigration

Pagsusuri sa lahat ng dayuhang nabigyan ng Filipino citizenship sa pamamagitan ng Kongreso

Mas mahigpit na pagbabantay sa detention facilities upang maiwasan ang korapsyon

Nagpahayag ng pangamba si Senador Sherwin Gatchalian kung paano nagagamit ng tiwaling opisyal ang kanilang posisyon upang mapadali ang pagtakas ng mga dayuhang kriminal, na sinabing:

“Ang kinakatakutan ko baka maraming pa tayong ganitong tao na nasa loob ng BI. How can we prevent such an escape from happening again?”.

Inamin naman ni BI Commissioner Viado na hindi sapat ang pasilidad ng bansa para sa mga dayuhang nakakulong, at ipinaliwanag na:

“Napansin namin maliit lang ang detention facility sa Bicutan. Ang capacity niya is about 130 but currently it houses triple that, mga 350-360.”.

Upang tugunan ito, nakikipagtulungan ang Bureau of Corrections at Bureau of Immigration upang ilipat ang mga detainee sa mas malaking pasilidad.

Patuloy na iniimbestigahan ng Senado ang iba pang kaso ng pagtakas at ang mas malawakang papel ng mga tiwaling opisyal sa BI at PNP sa pagtulong sa dayuhang fugitives.

Nagsasagawa na rin ng tracking operations para sa iba pang mga high-profile fugitives na posibleng nakatakas gamit ang backdoor routes at koneksyon sa POGO at sindikato ng krimen.

Habang tumitindi ang public scrutiny, iginiit ng mga mambabatas na ang pagsugpo sa katiwalian sa Bureau of Immigration ay kritikal upang maibalik ang tiwala ng publiko sa sistema ng border security ng bansa.