NATAGPUAN kamakailan ng Philippine Coast Guard (PCG) ang 13 undocumented Chinese nationals sakay ng dredging vessel na MV Harvest 89 sa Mariveles, Bataan.

Sa kanyang privilege speech, inilahad ni Deputy Minority Leader Senator Risa Hontiveros ang natuklasang presensya ng uniporme ng People’s Liberation Army (PLA) sa barko, na nagdala ng pansin sa mga posibleng banta sa pambansang seguridad, pinsalang pangkalikasan, at iregularidad sa mga permit ng dayuhang manggagawa.

Ayon kay Hontiveros, noong Nobyembre 26, 2024, sa isinagawang inspeksyon ng PCG, una nang tumanggi ang mga tauhan ng MV Harvest 89 na papasukin ang mga opisyal, idinadahilang kumpleto ang kanilang mga dokumento. Ngunit nang makapasok, natagpuan ang siyam na undocumented Chinese nationals, at makalipas ang masusing pagsusuri, natagpuan pa ang apat, kaya umabot sa kabuuang bilang na 13.

Narekober din sa barko ang mga unipormeng kahawig ng sa PLA.

Sa kanyang talumpati, sinabi ni Hontiveros, “Hindi ito simpleng usapin ng undocumented workers; ito ay isyu ng pambansang seguridad.

Ang tanong: bakit mayroon pang PLA uniform sa isang dredging vessel? Bakit may mga kaduda-dudang kilos sa ating sariling karagatan?”

Ang naturang barko ay konektado sa China Harbour Engineering Company (CHEC), isang kumpanyang pagmamay-ari ng estado ng China na dati nang na-blacklist ng Estados Unidos dahil sa partisipasyon nito sa militarisasyon ng South China Sea at iniulat na sangkot sa mga katiwalian sa World Trade Organization. Ang CHEC, na subsidiary ng China Communications Construction Company (CCCC), ay nasangkot din sa mga proyektong nagdulot ng malawakang pinsala sa kalikasan sa Pilipinas.

“Ang CHEC ay kilala sa buong mundo sa kanilang corrupt practices at ugnayan sa Chinese Communist Party,” ani Hontiveros. “Hindi katanggap-tanggap na pinapayagan silang mag-operate sa ating teritoryo, lalong-lalo na sa ating mga karagatan. Sino ang pumayag nito?”

Pinuna rin ni Senator Joel Villanueva ang pag-iisyu ng Alien Employment Permits (AEPs) at ang maling paggamit ng Special Working Permits (SWPs). Ang mga permit na ito, na orihinal na nilayon para sa mga pansamantalang gawain gaya ng para sa mga dayuhang atleta o performers, ay diumano’y nagagamit upang magtrabaho nang regular ang mga dayuhan sa Pilipinas.

Ayon kay Villanueva, “Ang ating Saligang Batas, Article XII, Section 12, ay malinaw na inuuna ang mga Pilipinong may kakayahan at handang magtrabaho. Bakit binibigyan ng AEP ang mga banyaga kung may mga Pilipino na pwedeng gawin ang trabaho?”

Sinang-ayunan ito ni Hontiveros, idinagdag niya, “Kung legit ang kanilang mga papeles, bakit kailangan nilang magtago? Bakit wala sila sa manifest ng barko? Hindi ba dapat malinaw kung sino ang mga crew members na nandiyan?”

Bukod sa isyu ng trabaho, binigyang-diin din ng mga senador ang epekto ng dredging activities sa kalikasan. Ang mga aktibidad na ito ay nakakagambala sa marine ecosystems, nanganganib sa biodiversity, at nakakapinsala sa seguridad ng pagkain. Pinuna ni Senator JV Ejercito ang lawak ng operasyon ng mga dredging vessels sa Manila Bay na pinamamahalaan ng mga Chinese personnel.

“Nakakaalarma na parang hindi natin kontrolado ang ating sariling teritoryo. May mga posibilidad pa na ang ilan sa kanila ay may koneksyon sa PLA,” ani Ejercito.

Bilang tugon sa mga natuklasang ito, iminungkahi ni Hontiveros ang ilang hakbang tulad ng agarang imbestigasyon ng Department of Justice at Bureau of Immigration sa mga undocumented individuals sa barko; komprehensibong environmental audit ng Department of Environment and Natural Resources; pagsusuri sa mga kasunduang nagbibigay-pahintulot sa operasyon ng mga dayuhan sa karagatan ng Pilipinas; at pagbawi ng mga kontrata sa mga kumpanyang na-blacklist gaya ng CHEC at pagpapalakas ng kapasidad ng maritime forces upang bantayan at protektahan ang karagatan ng bansa.

“Hindi na natin dapat hayaan na magpatuloy ang ganitong uri ng operasyon. Kailangang panagutin ang mga kumpanya na hindi sumusunod sa ating mga batas,” sabi ni Hontiveros. “Ito ay isang panawagan para sa transparency, accountability, at agarang aksyon mula sa lahat ng ahensyang may kinalaman dito.”

Ipinasa ng Senado ang privilege speech at kaugnay na talakayan sa Committee on National Defense and Security, Peace, Unification, and Reconciliation para sa karagdagang deliberasyon at aksyon.