INIHAIN nina TINGOG Party-list Reps. Yedda K. Romualdez, Andrew Julian Romualdez, at Jude Acidre ang House Bill (HB) No. 5213, na kilala rin bilang Philippine Civil Registration and Vital Statistics (CRVS) Act, isang prayoridad na panukalang batas na nakaayon sa Legislative-Executive Development Advisory Council (LEDAC) agenda ni Pangulong Ferdinand R. Marcos Jr. para sa Public Administration and Civil Services.

Layon ng panukala na i-modernisa ang sistema ng civil registration ng bansa sa pamamagitan ng malawakang reporma sa Republic Act No. 3753, o ang Philippine Civil Registry Act of 1930. Isinusulong nito ang pagkakaroon ng isang ganap na digital, inklusibo, at tumutugon na Civil Registration and Vital Statistics (CRVS) system na tinitiyak ang unibersal na pagpaparehistro ng kapanganakan, kamatayan, at kasal, gayundin ng iba pang akto, pangyayari, kautusan, at proklamasyon na may kinalaman sa civil status ng mga tao sa Pilipinas at ng lahat ng Pilipinong nasa ibang bansa, habang pinapalakas ang Philippine Statistics Authority (PSA) bilang pangunahing ahensyang tagapagpatupad.

Sa ilalim ng panukalang batas, magiging libre at mas pinadali ang pagpaparehistro ng lahat ng kapanganakan, kamatayan, at kasal sa pamamagitan ng isang digitized na proseso, kabilang na ang mobile at barangay-level registration systems. Ipinag-uutos din ang propesyonalisasyon at tuloy-tuloy na edukasyon para sa mga local civil registrar, pagsasanay para sa mga doktor at local health officers hinggil sa medical certification of deaths, at koordinasyon sa pagitan ng mga ahensya ng pamahalaan sa pamamagitan ng Civil Registration and Vital Statistics Inter-Agency Cooperation Committee.

Binigyang-diin ni Rep. Yedda Marie Romualdez ang kahalagahan ng legal identity bilang pundasyon ng social protection at kaunlaran:

“Ang legal identity ay ang unang serbisyong pampubliko at pintuan sa lahat ng iba pa. Kapag nairehistro ang kapanganakan ng isang bata, binubuksan natin ang isang buong buhay ng mga karapatan—kalusugan, edukasyon, proteksyon laban sa pang-aabuso, at pag-access sa oportunidad. Sa modernisasyon ng ating civil registration at vital statistics system, malinaw nating sinasabi: walang Pilipino ang magiging ‘invisible’ sa Estado dahil sa kahirapan, kalayuan, o pagka-displaced. Ang panukalang batas na ito ay ginagawang proteksyon ang mga papel, at dignidad ang datos.”

Binigyang-pansin naman ni Rep. Andrew Julian Romualdez ang papel ng teknolohiya at koordinasyon sa pagitan ng mga ahensya para sa mas mahusay na serbisyo publiko:

“Ang maayos na datos ay pundasyon ng maayos na pamamahala. Sa pamamagitan ng propesyonalisasyon ng civil registration, mandato ng electronic certification, at koneksyon ng PSA sa mga frontline agencies, lilikha tayo ng isang pinagkakatiwalaang pinagkukunan ng katotohanan para sa mga kapanganakan, kamatayan, at kasal. Ito ang susi sa mas tiyak na social protection, mas mabilis na pagtugon sa sakuna, at mas matalinong pagpaplano para sa kaunlaran. Ang modernisasyon ng CRVS ang gulugod ng mahusay at makataong serbisyo publiko.”

Ipinunto naman ni Rep. Jude Acidre ang karapatang pantao at inklusibong balangkas ng panukalang batas:

“Ang civil registration ay usapin ng karapatan at mabuting pamahalaan. Sa panukalang ito, bumubuo tayo ng isang modernong, inklusibo, at dignified na civil registration at vital statistics system.

Sa pag-institutionalize ng rights-based at equity-centered na pamamaraan, tiniyak natin na walang maiiwan—lalo na ang mga bata, persons with disabilities, mga katutubo, at mga nasa malalayong o apektadong lugar. Ang maayos na CRVS ay pundasyon ng inklusibong pag-unlad, mas mahusay na paggawa ng polisiya, at mas matibay na proteksyon ng karapatang pantao.”

Inaatasan din ng panukala ang PSA na i-reorganisa ang kasalukuyang Civil Registration Service at gawing Civil Registration Office, na pamumunuan ng isang Deputy Civil Registrar General, at palakasin ang mga regional at field offices nito. Itatatag din ang Barangay Civil Registration System (BCRS) para padaliin ang pagpaparehistro sa antas ng komunidad, upang masigurong walang Pilipinong maiiwan dahil sa kahirapan, distansya, o pagka-displaced.

Ipinunto ng mga mambabatas ng TINGOG na ang modernisasyon ng CRVS system ng bansa ay hindi lamang magpapadali sa mga transaksyon kundi magbibigay rin ng tumpak at napapanahong datos para sa paggawa ng polisiya, disaster response, at mga programang panlipunan.

“Ang repormang ito ang magdadala sa ating civil registration system sa digital na panahon,” ani Acidre.

“Ito ay mahalagang hakbang patungo sa inklusibong pamamahala, mas mahusay na datos para sa pagpaplano, at sa pagtiyak na ang bawat Pilipino, nasaan man siya, ay kinikilala sa mata ng batas.”